Czy jest coś dobrego w kryzysie? Potocznie, słowo kryzys wzbudza głównie nieprzyjemne skojarzenia. Jak się okazuje, trudne sytuacje nie muszą mieć jedynie negatywnego znaczenia. Kryzys może nieść za sobą również pozytywne skutki oraz przynieść wiele… dobrego.
Jak działa kryzys?
Zaskakujące okoliczności, ale czasem narastające napięcie. Niespodziewane wydarzenia wymagające jednoznacznych decyzji. Upływający czas i poczucie konieczności dokonania wyboru. Brzmi znajomo? Zapewne tak. Doświadczanie przeróżnych kryzysów jest wpisane w życie każdego człowieka.
Już samo pochodzenie terminu kryzys wiele mówi o tym, czego można się po nim spodziewać. Z greckiego stgr. κρίσις „krisis” oznacza wybór, zmaganie się, decydowanie, walkę, w której koniecznym jest działanie pod presją czasu.
Kryzys a sytuacja kryzysowa
Kryzys zazwyczaj przynosi na myśl sytuację jakiejś niepewności, momentu przełomowego. Pojawia się kiedy jakaś sytuacja (osobista, zawodowa, społeczna, polityczna) rozwija się w niebezpiecznym kierunku. Takie okoliczności powodują przejściowy stan zachwiania równowagi psychicznej. Doświadczyć wtedy można czasowej utraty poczucia bezpieczeństwa fizycznego lub emocjonalnego.
Kryzysem nazywamy również przeżycia, które stanowią reakcję na trudną sytuację, której osoba nie potrafi rozwiązać korzystając z dotychczasowych narzędzi czy umiejętności. Nic dziwnego, że słowo kryzys nie kojarzy się zbyt dobrze.
Kryzys definicja
W medycynie, o kryzysie mówi się w kulminacyjnym momencie choroby, po którym spodziewać się można wyzdrowienia lub znacznego pogorszenia stanu pacjenta, ze śmiercią włącznie.
Kryzys psychiczny, nazywany też emocjonalnym, to ostre i przejściowe doświadczenie zakłócenia równowagi psychicznej. Powodują go zagrożenia powiązane z sensem życia, koncepcji własnej osoby, systemem wartości lub na skutek konfrontacji z zaskakującą sytuacją lub wydarzeniem krytycznym. Doświadczenie przekracza możliwości samodzielnego poradzenia z sytuacją. Przez to zakłóca normalny bieg zdarzeń w życiu oraz wymaga ponownej oceny sposobów działania i myślenia.
Do psychologii klinicznej i psychiatrii pojęcie kryzysu wprowadził Erich Lindemann. Psychiatra opisał kryzysy będące reakcją na żałobę. Wskazał, że kryzys to naturalna ludzka reakcja na niecodzienne doświadczenia.
Według G. Caplana kryzys to stan stresu emocjonalnego, który początkowo prowadzi do mniejszej lub większej dezintegracji funkcji psychicznych. Następnie zmusza jednostkę do skonfrontowania się z trudną sytuacją poprzez mobilizację mechanizmów obronnych.
Kryzys psychologiczny
W psychologii kryzysem nazywa się krótkotrwały rozstrój psychiczny, który zdarza się od czasu do czasu. Pojawia się kiedy człowiek zmaga się z życiowymi problemami okresowo przekraczającymi jego zdolności adaptacyjne. Tak rozumiany kryzys to stan zachwiania wewnętrznej równowagi oraz trudności w adaptacji do nowej sytuacji. Kryzysy często powodują zmianę dotychczasowego systemu wartości czy refleksję dotyczącą sensu życia.
Kryzys psychologiczny jest wpisany w życie każdego człowieka. Odbiór i przeżywanie kryzysu jest jednak sprawą indywidualną.
Co powoduje kryzys?
Ciemną stroną doświadczenia kryzysu jest poczucie rozbicia, a nawet rozpadu obrazu siebie i świata. Następuje załamanie linii życia i systemu wartości. Przyszłość nie wygląda tak pozytywnie, jak wcześniej. Dotychczasowe sposoby funkcjonowania tymczasowo się rozpadają, wzmagając poczucie bezsilności. Często występują przeżycia depresji oraz próby wycofywania się z dotychczasowych aktywności. Obniża się sposób funkcjonowania. Dotychczasowe obowiązki są zaniedbywane lub wykonywanie na niższym poziomie. Osoba w kryzysie nie widzi często wyjścia z sytuacji, w której się znalazła. Czuje zmęczenie sytuacją, z którą nie potrafi sobie poradzić korzystając z dotychczasowych, znanych sposobów.
Kryzys jako szansa
Co więc jest dobrego w kryzysie i po co jest kryzys? Sytuacja kryzysowa to często bodziec do poszukiwanie zasobów i rozwijania nowych umiejętności. Kryzys może zmobilizować do refleksji i zmiany dotychczasowego stylu życia i funkcjonowania. Rozwiązany kryzys, rozwija i może powodować osiągnięcie wyższego stopnia funkcjonowania. Stajemy się bogatsi o nowe doświadczenie i nową wiedzę na swój temat. Ten przełomowy moment, z jednej strony może odwrócić nasze życie o 180 stopni, ale z drugiej pokazać nową perspektywę patrzenia na dotychczasowe doświadczenia.
Można powiedzieć, że jesteśmy sumą naszych doświadczeń. Warto z każdego z nich wyciągnąć jakąś lekcję lub wiedzę na swój temat. To zawsze będzie jakaś wartość dodana do dotychczasowego życia. Skoro nie możesz cofnąć czasu, może warto spojrzeć na kryzys również z tej strony?