Dlaczego inni mnie nie rozumieją! – brzmi znajomo? Model „4 Uszu Von Thuna” zakłada, że każdą wiadomość można interpretować z 4 różnych perspektyw. Są to Apel, Relacja, Informacja i Ujawnianie siebie. Wysoce prawdopodobne, że któreś z nich może dominować u Ciebie lub osób z Twojego otoczenia. Sprawdź, jak dzięki modelowi Kwadratu Komunikacyjnego uniknąć sporej części nieporozumień z innymi.
Skąd się biorą konflikty?
Friedman Schulz von Thun – psycholog, ekspert w dziedzinie komunikacji interpersonalnej zaprezentował swój czteropłaszczyznowy model komunikacji już w 1977 roku. Pomimo upływu lat jego koncepcja wciąż może być z sukcesem wykorzystywania w komunikacji z innymi ludźmi. Teoria kwadratu komunikacyjnego mówi o tym, że każda wiadomość zawiera aż 4 płaszczyzny. Istotność każdej z nich nie jest taka sama dla wszystkich rozmówców. Każda z wymienionych płaszczyzn komunikatu może też zostać nieprawidłowo odczytana.
Model czterech uszu Von Thuna
- Ucho rzeczowe (informacja)
Jest uchem intelektualnym i zawiera w sobie czyste dane, bez dodatkowych znaczeń czy kontekstu.
Odpowiada na pytania: Jakie są fakty? Jak jest?
- Ucho apelu (apel)
To ucho słucha z poziomu potrzeb, oczekiwań i jest podatne na wywieranie wpływu. Oznacza oczekiwanie lub prośbę. Coś, co nadawca komunikatu chce, aby jego odbiorca zrobił.
Odpowiada na pytanie: Co powinienem zrobić?
- Ucho relacyjne (relacja)
Słyszy i zwraca uwagę na przekaz dotyczący relacji między nadawcą a odbiorcą. Zawiera w sobie opinię nadawcy na temat odbiorcy. Ten filtr często jest przyczyną nieporozumień i sprzeczek. Z tego powodu ucho relacyjne nazywane jest też uchem drażliwym.
Odpowiada na pytanie: Co myślę na temat rozmówcy i naszej relacji? Jak się do mnie odnosisz, czy czujesz się ze mną dobrze?
- Ucho ujawniania się (ujawnianie)
Słucha z poziomu opinii i ocen. Ten filtr to przekaz dotyczący samego nadawcy. Zawiera w sobie jego doświadczenia, czynniki osobowościowe i przeżycia. Bywa nazywane „uchem terapeutycznym” z uwagi na próbę wczucia się i empatyzowania z nadawcą komunikatu.
Odpowiada na pytanie: Co nadawca komunikatu ujawnia na swój temat? Kim on jest i co chce mi o sobie powiedzieć?
Kwadrat komunikacyjny przykłady
Model 4 uszu może być pomocny zarówno w sytuacjach osobistych jak i zawodowych. Pomaga rozumieć reakcje innych, ale również swoje własne interpretacje i emocje.
Zobacz co można usłyszeć każdym z wymienionych uszu:
Partner: Kawa się skończyła
• ucho rzeczowe – stan magazynowy kawy w domu = 0 (informacje dosłowne, rzeczowe, fakty)
• ucho apelu – powinienem, powinnam iść do sklepu po kawę (mam zadanie do zrealizowania)
• ucho ujawniające siebie – partner chce napić się kawy, być może źle dzisiaj spał i potrzebuje się „obudzić” („ucho terapeutyczne”)
• ucho relacji – chcesz mi powiedzieć, że powinienem dbać o poziom kawy w domu, masz mi za złe, że nie zadbałem o kawę (ucho drażliwe)
Szef: Proszę o spotkanie w moim biurze jutro o godzinie 14:00.
• ucho rzeczowe – jutro o godz. 14 w biurze lidera odbędzie się spotkanie (informacje dosłowne, rzeczowe, fakty)
• ucho apelu – lider chce żebym stawił się na spotkanie punktualnie, bo ma dużo zadań i obowiązków (mam zadanie do zrealizowania)
• ucho ujawniające siebie – lider ma mi coś ważnego do powiedzenia i dlatego potrzebuje się spotkać się ze mną osobiście („ucho terapeutyczne”)
• ucho relacji – lider nie jest zadowolony z mojej pracy i na pewno chce mnie zwolnić (ucho drażliwe)
Takie rozróżnienie umożliwia spojrzenie na daną sytuację z boku. Ułatwi to nabranie do niej dystansu i znalezienie rozwiązania ewentualnego konfliktu.
Jak uniknąć konfliktów w pracy, w szkole, w rodzinie?
Przede wszystkim warto mieć świadomość, że zarówno my, jak i inni ludzie, mogą mieć któreś ucho bardziej wyczulone. Z pokorą spojrzeć na to, że możemy błędnie interpretować czyjąś intencję. Warto dopytywać drugą stronę, aby upewnić się czy dobrze ją zrozumieliśmy. Sami również możemy sprawdzać czy nasz rozmówca właściwie odebrał to, co chcieliśmy mu powiedzieć.
O co warto dopytać?
- Co oznacza to co powiedziałeś?
- Co masz na myśli?
- Co to słowo znaczy dla Ciebie?
- Możesz powiedzieć dokładniej co chciałeś mi powiedzieć?
- Czy dobrze Cię rozumiem, że … ?
A co jeśli obawiasz się komunikować w taki sposób? Sprawdź tutaj czym jest strach i jak można sobie z nim poradzić.
